İneklerde Kızgınlık Takibi
Çiftliklerde kızgınlıkların doğru zamanda tespit edilmesi ve buzağılamanın sürekliliği çok büyük önem arz etmektedir
Süt sığırı işletmelerinde başarılı olabilmek için, her inekten 12-13 ayda bir olmak üzere düzenli buzağı alınması hedeflenmelidir. Bu hedefe ulaşabilmek için en önemli parametre inek/düvenin döl tutmasını ve gebe kalmasını sağlamaktır. Bir hayvanın tohumlanabilmesi için öncelikli olarak kızgınlığının doğru bir şekilde belirlenmesi gerekir. İneklerin gebe kalmadıkları süre boyunca çiftleşme belirtisi göstermesi kızgınlık olarak adlandırılır ve inekler gebe kalmadıkları süre boyunca ortalama olarak her 21 günde bir kızgınlık gösterirler. 21 günlük kızgınlık periyodunda inek/düvenin tohumlanması gereken süre oldukça kısadır. Kısa süren tohumlama döneminin yakalanması için kızgınlığın başladığı zamanın yakalanması çok önemlidir. Kızgınlığın belirlenmesindeki başarı gebelik oranlarını doğrudan etkilemektedir. Bu yüzden kızgınlık zamanının doğru belirlenmesi tohumlama başarısının artmasında en önemli basamaktır.
Kızgınlık dönemindeki ineklerde davranışsal ve fizyolojik değişiklikler oluşur ve bu değişikliklerden hayvanların kızgınlıkta olup olmadığı anlaşılabilmektedir. Kızgın olan inekler, özellikle geceleri daha fazla ayakta durmaya başlar ve gündüzleri de nadiren yatarlar. Aşma davranışı olarak adlandırılan, birbirinin üzerine atlama davranışı da bir diğer belirtidir. Fakat bir ineğin başka bir ineğe atlamasından ziyade, atlanılan hayvanın rahatsız olmayıp altta durması kızgınlığın en önemli belirtisidir. Bu hususta hayvanların sağrı bölgelerine dikkatli bakıldığında, bu atlama davranışlarından dolayı oluşan bir kirlilik ve tüylerin bozulması gözükmektedir. Ayrıca kızgınlık gösteren ineklerde hareketlilik artar, yem yeme istekleri azalır, süt verimlerinde de bir miktar düşüş gözlenir. En belirgin özelliklerden biri de çara adı verilen vaginal akıntıdır. Çara akıntısı şeffaf görünümde ve yapışkandır. Aynı zamanda kızgınlıktaki hayvanın vulvası daha ödemli ve şişkin gözükmektedir.
Bu değişikliklerin belirlenebilmesi için, hayvanların düzenli olarak gözlem altında tutulması gerekir. Bu yüzden kızgınlığın belirlenmesinde en etkili yol gözlem olarak kabul edilmektedir. Fakat yapılan çalışmalarda ineklerin büyük çoğunluğunda kızgınlık belirtilerinin gece ortaya çıktığı belirlenmiştir. Bu sebeple kızgınlığın belirlenmesindeki başarıda gözlem sayısı ve gözlemin ne zaman yapıldığı önemli bir kriter olmaktadır.
İnek/düvelerin en uygun zamanda tohumlanması, maksimum döl verimi sağlayarak işletme ekonomisini geliştirir. Döl veriminin optimal düzeyde tutulamaması, kızgınlığın saptanmasında ve tohumlama zamanının belirlenmesinde görülen hatalardan kaynaklanmaktadır. Tohumlaması doğru zamanda yapılamayan her hayvan, işletme açısından hem zaman kaybına hem de tohumlama masrafları gibi birçok giderin oluşmasına neden olmaktadır. Yetiştiriciler, en uygun tohumlama zamanını belirleyebilmeleri için kızgınlığın başladığı zamanı çok iyi belirlemelidirler. Ancak, bu sağlanabildiğinde her yıl düzenli olarak bir inekten bir buzağı elde etme mümkün olabilecektir.
Hayvanlarınızın günlük hareket verilerine bakarak, kızgın olup olmadığının bilgisini veren Actimoo Kızgınlık Tespit Sistemi ile sürünüzdeki kızgınlıkları rahatlıkla belirleyebilirsiniz. BenimSürüm Sürü Takip Programı’na entegre olabilen M2Moo, belirti göstermeyen gizli kızgınlıkları kolaylıkla tespit edebilmektedir. Bu sayede kızgınlıkları kaçırmaz ve zamanında hayvanlarınızı tohumlayabilirsiniz. Doğru zamanda yapılan tohumlamalar sayesinde istenen gebelik oranları elde edilebilir, sürünüzün verimini ve işletme gelirini arttırabilirsiniz.
